Czym jest CL
Propozycja chrześcijańska jako przygoda życia
Wiara przeżywana w komunii jest fundamentem autentycznego wyzwolenia człowieka. Powstały w latach pięćdziesiątych w Mediolanie, dzisiaj Ruch jest obecny w dziewięćdziesięciu krajach świata
Fakt chrześcijański
Skąd się bierze i dlaczego rodzi się takie doświadczenie, jak Ruch?
Oto co pisze ksiądz Giussani do Jana Pawła II w 2004 roku: „Nie tylko nigdy nie miałem zamiaru «zakładać» czegokolwiek, ale utrzymuję, że geniusz Ruchu, którego narodzin byłem świadkiem, wynikał z odczucia pilnej potrzeby głoszenia konieczności powrotu do podstawowych aspektów chrześcijaństwa, to znaczy, z pasji do chrześcijańskiego faktu jako takiego, w jego najistotniejszych wymiarach. I to wszystko. I może właśnie to wzbudziło nieprzewidziane możliwości spotkania z ważnymi osobistościami świata żydowskiego, muzułmańskiego, buddyjskiego, protestanckiego i prawosławnego, od Stanów Zjednoczonych po Rosję. Dokonało się to z rozmachem, wypływającym z przygarnięcia i dowartościowania tego wszystkiego, co prawdziwe, piękne, dobre i słuszne ujawnia się w każdym, kto żyje przynależnością”.
Przede wszystkim rozumność
Tak się wydarzyło i tak dzieje się, aż do tej pory. Ksiądz Giussani rozpoczyna swoją aktywność „wychowującego do chrześcijaństwa” w 1954 roku, kiedy zostaje nauczycielem religii w liceum klasycznym im. Bercheta w Mediolanie „z sercem całkowicie przepełnionym myślą, że Chrystus dla życia człowieka jest wszystkim”. Zdumiewa uczniów swoją propozycją kierowaną nade wszystko do rozumu i do wolności. Swoim zaproszeniem na spotkanie z pięknem – muzyką, poezją, przyrodą – i swoją umiejętnością dotykania głębi ludzkiego serca, podstawowych wymogów, które je konstytuują.
Metoda osądzania
Oto w jaki sposób ksiądz Giussani syntetycznie opisuje treść i cel swojego usiłowania: „Od mych pierwszych szkolnych zajęć z młodzieżą zawsze powtarzałem: «Nie jestem tutaj, abyście przyjęli jako swoje idee, które wam przekazuję, lecz aby was nauczyć prawdziwej metody osądzania rzeczy, które wam przekażę. A to, co wam przekażę, jest doświadczeniem wynikającym z długiej przeszłości: z dwu tysięcy lat». Poszanowanie tej metody charakteryzowało naszą działalność wychowawczą od samego początku. W sposób jasny wskazywaliśmy jej cel: pokazywać związek wiary z wymogami życia. W wyniku mojego wychowania w rodzinie, formacji w seminarium i moich własnych przemyśleń, doszedłem do głębokiego przekonania, że wiara, która nie może być odszukana i znaleziona w bieżących doświadczeniach, potwierdzona przez nie, użyteczna w wypracowaniu odpowiedzi na bieżące wymagania, nie jest wiarą będącą w stanie oprzeć się światu, w którym wszystko, ale to wszystko, zdawało się i zdaje się jej przeciwstawiać. […] Pokazanie związku wiary z wymogami życia i w ten sposób (to „w ten sposób” ma dla mnie wielkie znaczenie) udowodnienie racjonalności wiary zakłada precyzyjne pojęcie racjonalności. Stwierdzenie, że wiara podnosi wagę racjonalności oznacza, że wiara odpowiada zasadniczym i pierwotnym wymogom serca każdego człowieka” (L. Giussani, Ryzyko wychowawcze, Jedność, Kielce 2002, s. 17-18).
Czynniki wychowawcze
Metodę wychowawczą księdza Giussaniego można syntetycznie ująć za pomocą pięciu czynników:
- Wydarzenie spotkania: kto spotyka Ruch zderza się z pewnym doświadczeniem sprowadzającym się do wiary przekazywanej od wieków w Kościele Katolickim. Spotkanie z wydarzeniem, które ją niesie, rodzi doświadczenie niemożliwej do wyobrażenia odpowiedniości wobec człowieczeństwa.
- Lojalność wobec tradycji: aby wychowywać trzeba we właściwy sposób proponować przeszłość. Bez znajomości przeszłości młody człowiek nie ma punktu odniesienia, z którym mógłby się porównywać.
- Autorytet: przeszłość może być propozycją dla młodych, o ile jest prezentowana wewnątrz przeżywanej teraźniejszości, która podkreśla jej odpowiedniość z ostatecznymi wymogami serca. To zadanie jest realizowane przez autorytet, czyli przez osoby, które świadomie żyją tradycją i ją proponują, ukazując jej racje.
- Wychowanie do krytyki i osobista weryfikacja: tak pojęta propozycja winna być następnie weryfikowana osobiście, czyli porównywana z własnymi wymogami i ostatecznymi oczywistościami. Tylko w ten sposób, w zderzeniu ze środowiskiem i całą rzeczywistością, nie czujemy się wyobcowani bądź dopasowani do dominującej kultury.
- Ryzyko, konieczne w wolności: konfrontacja ze światem wystawia młodego człowieka na ryzyko wyborów bądź nastawień różnych od tych, które wskazuje wychowawca. Tego rodzaju ryzyko jest nieuniknione i konieczne, aby osobowość mogła naprawdę dojrzewać a wolność wykazać się całą swoją potęgą.
Dziewięćdziesiąt krajów
Wokół księdza Giussaniego powstaje wspólnota młodych, która początkowo używa nazwy Gioventù Studentesca [Młodzież Uczniowska]. Aktualna nazwa, Comunione e Liberazione (CL) [Komunia i Wyzwolenie], pojawia się po raz pierwszy w 1969 roku. Wyraża ona w syntetyczny sposób przekonanie, że wydarzenie chrześcijańskie, przeżywane w komunii, jest autentycznym wyzwoleniem człowieka.
W latach siedemdziesiątych Ruch rozprzestrzenia się na licznych uniwersytetach i w wielu szkołach, a także wśród osób dorosłych, przede wszystkim we Włoszech, ale nie brakuje też obecności zagranicą, począwszy od historycznej „misji” pierwszych „giessinów” w Brazylii, rozpoczętej jeszcze w poprzednim dziesięcioleciu.
W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, także dzięki zaproszeniu skierowanemu przez Jana Pawła II, aby „nieść na cały świat prawdę, piękno i pokój, które spotykają się w Chrystusie Odkupicielu”, powstają liczne wspólnoty, od Kazachstanu po Stany Zjednoczone, od Ugandy po Irlandię.
Aktualnie Ruch CL jest obecny w około dziewięćdziesięciu krajach na wszystkich kontynentach. Ksiądz Giussani umiera w 2005 roku. Od tej pory do 2021 roku prowadzenie Ruchu przejął ksiądz Julián Carrón, którego ksiądz Giussani wskazał jako swojego następcę. Po rezygnacji Carróna, od 27 listopada 2021 roku, przewodniczącym Bractwa CL jest Davide Prosperi.
Szkoła wspólnoty
Podstawowym narzędziem „wychowywania” uczestników Ruchu jest Szkoła wspólnoty, która polega na osobistej lekturze i medytacji tekstu, przedłużeniem czego są wspólnotowe spotkania, odbywające się w małych bądź dużych grupach, w środowiskach życia publicznego bądź w domach.
Metoda ta polega na nieustannym porównywaniu propozycji chrześcijańskiej z życiem, aby – w świetle doświadczenia – ciągle weryfikować jej zdolność odpowiadania na wymogi człowieka w każdym aspekcie rzeczywistości.
W ostatnich latach wspólnoty we Włoszech i zagranicą, dzięki połączeniu audio-wizualnemu, mogą raz w miesiącu uczestniczyć w Szkole wspólnoty prowadzonej przez księdza Carróna: ta możliwość – a także notatki z niej, które są dostępne dla wszystkich na całym świecie – są cenną okazją uczenia się metody wychowawczej Ruchu i jej pogłębiania.
Gesty i narzędzia
Ruch jest propozycją życia i dla życia. Oprócz Szkoły wspólnoty istnieją także inne gesty i narzędzia, których celem jest osobiste i wspólnotowe wychowanie: sięganie do nauczania papieskiego, modlitwa, lektura Pisma Świętego, rekolekcje, śpiew, pielgrzymki, Droga Krzyżowa w okresie Wielkiego Postu, zaangażowanie charytatywne, spotkania z doświadczeniami artystycznymi, „plakaty” na Boże Narodzenie i Wielkanoc, fundusz wspólny, wspólnotowe wakacje.
To wszystko ma wymiar wolnego uczestnictwa osób („postawiłem wszystko na wolność”, mówił często ksiądz Giussani): nie przewiduje się żadnej formalnej przynależności.
Ta zasada obowiązuje również w organizacji Ruchu, bardzo prostej i oszczędnej. Rada Prezydialna – około dwudziestu osób – towarzyszy księdzu Carrónowi w centralnym kierowaniu Ruchem, natomiast w wymiarze terytorialnym i środowiskowym istnieje „diakonia” (termin pochodzący z pierwszych wieków chrześcijaństwa), złożona z osób zaangażowanych całkowicie bezinteresownie, które są punktem odniesienia dla wspólnoty. Ksiądz Carrón cyklicznie przewodniczy „Spotkaniom odpowiedzialnych”, odbywającym się na różnych kontynentach oraz dorocznemu spotkaniu międzynarodowemu.
Strona internetowa w pięciu językach wraz z oficjalnym czasopismem Ruchu „Tracce” [„Ślady”], publikowanym w formie papierowej i elektronicznej w różnych językach i formatach, są podstawowymi narzędziami ukazującymi życie Ruchu i jego obecność w świecie.
Forma życia wspólnego
Doświadczenie chrześcijańskie wzbudza świadomość, że każdy z nas jest na świecie dzięki „powołaniu”, każdy z nas ma jakieś zadanie, jakieś powołanie, które staje się wyraźne w okolicznościach życia i w wydarzeniach. Tak oto z charyzmatu księdza Giussaniego z czasem zrodziły się różne formy stowarzyszeniowe, przeznaczone do tego, by wspierać osobę dorosłą w różnych warunkach jej osobistego powołania: jako osoby świeckie lub duchowne.
Z tych wszystkich form najbardziej powszechną jest Bractwo Comunione e Liberazione, uznane przez Kościół w 1982 roku jako przestrzeń, w której zapisani zobowiązują się do życia wiarą, wędrówki ku świętości, zgodnie z metodą przekazaną przez księdza Giussaniego. Można powiedzieć, że Bractwo, które przewiduje formalne zapisanie się i związanie się statutem, jest sposobem, w jaki konkretna osoba dorosła potwierdza swoją odpowiedzialność i własne zaangażowanie na rzecz życia Ruchu. Obecnie do Bractwa zapisanych jest około 60 tysięcy osób z całego świata.
Wkład w życie społeczne
Wielu mogło usłyszeć o Meetingu czy o Banku Żywności. Chodzi o inicjatywy stworzone przez członków Ruchu. Są one tylko dwoma przykładami zaskakującej kreatywności w życiu społecznym, jaka od zawsze towarzyszyła historii Ruchu. Konieczne jednak jest wyjaśnienie, że tzw. „dzieła CL”, są w rzeczywistości dziełami członków Ruchu [„ciellinów”], w takim sensie, że są one owocem wolnej i samodzielnej inicjatywy osób, jednostek lub grup. Co to znaczy? Jedynym celem Comunione e Liberazione jest świadczenie o tym, w jaki sposób wydarzenie chrześcijańskie jest najwłaściwszą odpowiedzią na ludzkie wymogi, a to dzięki temu, że osoba wychowywana do wiary czuje się przynaglona do odpowiedzialności, do zaangażowania społecznego. To jest po prostu źródło licznych aktywności w różnych dziedzinach, aktywności, które nierzadko osiągnęły bardzo znaczące rozmiary, jak to pokazuje ponad 100 tysięcy wolontariuszy, którzy każdego roku uczestniczą w „Kolekcie” (w zbiórce żywności dla ubogich, organizowanej przez Bank Żywności w supermarketach) albo międzynarodowy prestiż Meetingu w Rimini. To zaś jest owocem pasji dojrzałego chrześcijanina, aby pracować w każdym obszarze życia społecznego, wnosząc z entuzjazmem własny wkład w życie społeczne: w kulturę, wychowanie, w sytuacje potrzeby, w pomoc młodym i rodzinom, w przedsięwzięcia ekonomiczne, w obowiązki administracyjne i polityczne.
